Het doet pijn aan mijn ogen. “Er mist iets”. Maar het blijkt inmiddels goed taalgebruik te zijn. Als Van Dale het goedrekent, wie ben ik dan? Het is niet verwonderlijk dat ik de laatste tijd nadenk over de betekenis van missen. Er is een verschil met ontbreken. Niet alleen in de vervoeging (ja, missen is een overgankelijk werkwoord en ontbreken een on-overgankelijk werkwoord), maar ook in het gevoel.

Allereerst mis ik Leo natuurlijk. In alles. Als maatje. Praatpaal. Beslissingnemer. Brompot. Betweter. Held. Doordouwer. Voorbeeld. Rustpunt. Maar vooral als partner. Mijn Leo. Mijn liefde.

En ik mis Jorina en alle andere zorgverleners. Hetty, Jorina, Paula, Corine, Cees, Suzanne…. Ik mis ze maar kijk met zoveel dankbaarheid terug. Als ik het moeilijk heb, dan denk ik aan de keren dat Jorina me vertelde dat ze zo gelachen had met Leo…. Als ik het moeilijk heb dan kijk ik terug op de band die Leo had met Cees de fysiotherapeut. Dan kijk ik terug op het vertrouwen dat Leo in zijn huisarts had. En nog veel meer. Ik mis ze, maar ik weet dat het goed is.

Ik mis ook, hoe gek het ook is, het ‘overzichtelijke’ leven. Hoe moeilijk de situatie met Leo ook was, er was maar één ding wat er toe deed; de tijd met Leo zo goed mogelijk benutten. Prioriteiten stellen was makkelijk. Het draaide om Leo.Ik hoefde en wilde me met niks anders bezighouden. En daar had ook iedereen begrip voor. Ik hoefde niets uit te leggen; iedereen begreep dat Leo op de eerste plaats kwam. En terecht. Hoewel hij zelf altijd oog bleef houden voor anderen.

We hadden het zo goed geregeld. Af en toe kon ik even weg, of een paar daagjes. Naar vrienden of naar een hotel (“en je neemt een wijnarrangement!” zei – nee, gebood Leo dan!). De dagen hadden een vast patroon in de verzorging. En we hadden het druk met het regelen van medicijnen, van hulp, druk met de administratie, met hulpmiddelen, rolstoelperikelen, hoofdsteunen, en nog veel meer. Samen waren we partner in crime, vochten tegen “The Beast” (de MSA) en als team regelden we wat er te regelen viel.

Nu is mijn leven anders. Ik heb alle vrijheid. Kan gaan en staan waar ik wil. Hoef niet meteen te gaan werken. Heb een camper. Ben gezond. Heb geen ouders of schoonouders of kinderen waar ik voor moet of wil zorgen… En van die vrijheid geniet ik erg. Ik heb heel veel plezier van de camper. Heb vanaf april al meer dan 13.000 kilometer gereden…. En gosh wat geweldig om ermee op pad te zijn.

Als ik met de camper op weg ben, vaak met iemand anders, dan ontspan ik heel erg. Neemt niet weg dat ik dan ook aan het einde van de dag moe ben. Maar dat is een andere moeheid. Oh, wat kan ik alweer terugkijken op fijne toertjes. De camper is goud. Maar na elk tochtje kom ik thuis. Ik ben graag thuis. Maar los van het gemis van Leo, komt er dan veel op me af. Mijn hoofd loopt over.

Thuis komt de denk-fruitautomaat op gang. Met al die schijven die draaien, tegelijkertijd. Éen spoor gaat over de vraag wat ik toch tzt eens aan werk zal gaan doen. Daar kan ik lang en vaak over nadenken. Ik switch van het laten bouwen van een aangepaste camper en die gaan verhuren tot het aanleggen van camperplaatsen op een mooie plek. En van het teruggaan in mijn oude vak tot het omscholen tot verpleegkundige. Van de camper verkopen en héééél zuinig zijn tot … Tot mijn huis verhuren en emigreren. Alle opties dienen zich aan in dit denkspoor. Hoewel er op dit moment geen urgentie is om daar een beslissing over te nemen, en ik mezelf nog even de tijd heb gegeven, vind ik niet echt de rust om het los te laten.

De fruitmachine kent nog een spoor; het spoor van de gewone day-to-day dingen die je niet eeuwig kunt uitstellen. Een nieuw paspoort, de APK voor de camper, de apk voor mezelf (bevolkingsonderzoek), Spits die een oorontsteking krijgt waardoor ik met hem naar de dierenarts moet, een printer die het begeeft (precies 10 minuten nadat ik voor het eerst sinds ik hem heb een merkloze cartridge heb aangeschaft via internet…. toeval??!!)… Verder moet er een geboorde put komen als bluswatervoorziening op ons kampje hier, wil ik nog flink gaan ruimen hier en zo dienen zich talloze trivialiteiten aan.

Er is nog een spoor dat onophoudelijk doordraait. Het spoor van het terugkijken. En denken. Ik stel mezelf steeds vragen waar ik onmogelijk een antwoord op zal krijgen. Heeft Leo toch op het laatst nog iets willen zeggen? Wat zijn zijn laatste gedachten geweest? Heb ik niet teveel gepraat? Heb ik genoeg naar Leo geluisterd? Maar gelukkig zijn er vrienden en familie om me heen waar ik dit soort twijfels mee kan bespreken. En soms kan het helder zijn als iemand zegt: “Syl, je moet nu eens ophouden om steeds aan jezelf te twijfelen”. Eigenlijk ben ik nog stééds met Leo bezig, en vooral wat hij heeft gedacht, gevoeld, waar hij doorheen is gegaan, wat hij heeft moeten doorstaan. En dat zal ik nooit weten. Leo was geen prater hoewel we veel besproken hebben. Ik moet accepteren dat ik nooit helemaal kan weten wat hij gedacht en gevoeld heeft. Het was zijn leven, zijn proces, zijn gedachtes, gevoelens. En… zijn dood.

Dat is moeilijk maar dat ga ik nu langzamerhand een beetje voelen. Heel bijzonder was dat ik onlangs een stuk las dat geschreven was door iemand die zou gaan overlijden. Ik heb het stuk met tranen in mijn ogen gelezen. Het was raar, maar het zouden zo de gedachten van Leo kunnen zijn. Het gaf me troost.

Ik besef de laatste tijd ook dat het een bijzonder gegeven is dat ik juist doordat ik best rationeel ben, mijn gedachtes en gevoelens kan analyseren. Samen met anderen kom ik toch tot inzichten. Soms pijnlijk, verdrietig, confronterend. Maar vaak verhelderend. En ik kom er verder mee.

De fruitautomaat draait continu. Alle schijven tegelijk.

En ondertussen heb ik fijne momenten. Geniet ik van vrienden en familie. Geniet ik van een plaatselijk evenement (Kaai Culinair). En van de uitjes met de camper. Zo kwam vriendin Els uit Portugal over en we creeerden een arrangementje BEO (Barendrecht En Omstreken). We vertoefden een paar daagjes aan de Oude Maas, op een camping waar we lekker bootjes konden turen en verder niets deden. (zie dit fillumpie met een grote boot). Hoogtepunt was dat zus Trudy en zwager Rob met nicht Tamisha op bezoek kwamen. Het hoogtepunt had zowel betrekking op hun komst als op het feit dat ze een friteuze meebrachten. Het was prachtig hoe ze met zijn drieen de camping op kwamen zetten met die bakmachine onder hun arm. Zo zit je dan met zijn vijven op een zwoele zomeravond patat te bakken aan de Oude Maas. Hoe heerlijk kan het leven zijn.

Onlangs werd ik uitgenodigd (of nodigde ik mezelf uit?) bij schoonzus en zwager in Numansdorp. Ik parkeerde de camper tegenover hen. Na een heerlijk diner rolde ik zo mijn bedje in.

De volgende morgen zou ik bij ze ontbijten. Ik werd wakker om 9 uur, maakte een kop koffie, en startte de motor. Ik reed naar het Numansdorpse bosje om nog voor het ontbijt Spits even uit te laten en onderweg daar naar toe dacht ik: “Ik ben gelukkig”. Het was emotioneel te constateren. Ik dacht aan mijn vader, die me ooit vertelde dat hij liep te fluiten terwijl zijn vader die week tevoren was overleden. Hij drukte me op het hart dat ik me nooit schuldig zou moeten voelen als ik dat ook deed als hij dood zou gaan. “Het leven gaat door” zei hij. Ik weet niet hoe oud ik was. Mooie herinnering en zo toepasselijk.

En nu, op deze winderige regenachtige vrijdag, ben ik de hele dag thuis geweest. Heb het haardje aangemaakt. Potje gekookt. Wijntje gedronken. Blogje geschreven. Traantje weggepinkt. Maar ook een lachje weggedrukt. Bij dat beeld van die friteuze.

Er mist iets ja, zeker. Maar ik red het wel. En die rust in mijn hoofd, die komt ook nog wel. Overigens vind ik ook wel wat ontspanning in mijn gitaarles. Ik kan al “Mieke heeft een lammetje” spelen.

Zie je wel, het komt goed.